Dr. Hakan Evruke

Hemoroid; basur olarakta adlandırılır. Her sağlıklı insanda makat bölgesinde yastıkçıklar bulunur ve bunlar içinde damarlar, bağ dokusu ve düz kası barındırırlar. Ancak, sürekli kabızlık veya ishal, aşırı ıkınma, yanlış tuvalet alışkanlıkları veya hamilelik nedeniyle bu yastıkçıklar hemoroid şekline dönüşür.

 

Hemoroid Basur Nedir?

Hemoroid veya basur hastalığı hakkında bilinmeyenler:

•    Hemoroid (basur, bağsur, mayasıl, babasıl) en sık rastlanılan yakınmalardan birisidir.
•    30 yaşın üzerindeki nüfusun ortalama % 50’sinde hemoroid veya basur gelişir. Genellikle hastalar UTANMA veya önemsememe nedeniyle doktora çok geç başvururlar.
•    Günümüzdeki tedavi yöntemleri ile tedavi çok daha ağrısız ve kolay bir şekil almıştır.


Hemoroid veya basur nedir?

Hemoroid; basur olarakta adlandırılır. Her sağlıklı insanda makat bölgesinde yastıkçıklar bulunur ve bunlar içinde damarlar, bağ dokusu ve düz kası barındırırlar. Ancak, sürekli kabızlık veya ishal, aşırı ıkınma, yanlış tuvalet alışkanlıkları veya hamilelik nedeniyle bu yastıkçıklar hemoroid şekline dönüşür.


Hemoroid veya basur tipleri nelerdir?

Yer aldıkları bölgeye göre hemoroid veya basur iç ve dış olarak ikiye ayrılır.

Dış hemoroid (basur): Makat bölgesinin en hassas ve ağrıya duyarlı olan bölgesinde yerleşirler. Buradaki damar pıhtılaşırsa aşırı ağrılı bir şişlik oluşturlar (tromboze hemoroid).

İç hemoroid (basur): En sık rastlanan belirtisi ağrısız olarak makattan dışarıya sarkan şişliktir. Çoğunlukla hastalar tarafından dışkılama sonrasında temizlik işlemi sırasında tesadüfen fark edilirler. Bu hemoroid veya basurun dışarıya tam olarak sarkması veya fıtıklaşması ve içeri itilememesi durumunda şiddetli ağrıya neden olabilir.


Hemoroid veya basur neden olur?

Hemoroid veya basurun gerçek oluşma nedeni bilinmemektedir. Kişinin uzun süre ayakta durması makat bölgesinin toplar damarlarında ciddi basınç yaratarak dışarıya sarkmalarına neden olabilir.

Hemoroid veya basur oluşumunu kolaylaştıran faktörler nelerdir?

•    Uzun süre oturmayı gerektiren meslekler: sekreterlik, mimarlık, mühendislik, bankacılık, vb.
•    Bazı sporlar: vücut geliştirme, bisiklete binme, motosiklete binme, ata binme
•    İleri yaş
•    Kronik kabızlık
•    Kronik İshal
•    Gebelik
•    Lohusalık
•    Kalıtım
•    Dışkılama sırasında aşırı ıkınma
•    Fazla laksatif (dışkı yumuşatıcı) veya lavman kullanımı
•    Tuvalette uzun süre oturma alışkanlığı, tuvalette kitap okuma


Hemoroid (basur) tanısı nasıl konulur?

Hemoroid veya basur kesin tanısı ise klinik muayenenin yanı sıra anoskopi, rektoskopi, sigmoidoskopi veya kolonoskopi ile konulur. Rahatsızlıktan kısa süren, acısız yöntemlerle kurtulmak mümkün. Ancak erken dönemde tedaviye başlamak rahatsızlığın ilaçla tedavisini sağlıyor. Bu tetkik sayesinde hemoroid (basur) ile karışabilen diğer hastalıklar dışlanmış olur.


Hemoroid (basur) belirtileri nelerdir?

•    Ikınma sırasında makattan kan gelmesi
•    Ikınma sırasında makattan dışarıya sarkma olması
•    Makat bölgesinde kaşıntı hissi
•    Makatta ağrı
•    Makat bölgesinde ele gelen ağrılı şişlik


Hemoroid (basur) hangi hastalıklarla karıştırılabilir?

Makattan kanama olduğunda hasta mutlaka uzman bir cerrah tarafından muayene edilmelidir. Sadece makat bölgesi ile uğraşan cerrahlara proktoloji uzmanı adı verilir.

•    Makat çatlağı (anal fissür)
•    Makat fistülü (anal fistül, perianal fistül, anorektal fistül)
•    Makat apsesi (anal apse, perianal apse, anorektal apse)
•    Makat siğili (anal kondilom, kondiloma akuminata)
•    Makat (anüs) kanseri
•    Rektum kanseri
•    Rektal polip
•    Ülseratif kolit
•    Crohn hastalığı
•    Makatta mantar hastalığı
•    Makatta kaşıntı
•    Makat bölgesi enfeksiyonları (gonokok, sifiliz, klamidya vb.)


Hemoroid (basur) hastalığı seyri nasıldır?

Hastalığın başlangıç döneminde sadece makattan kanama yakınması varken, daha sonraki dönemlerde kanamaya dışkılama sırasında makatta oluşan şişlikler eşlik eder. Hemoroid (basur) ilerledikçe bu şişlikler artık içeriye girmez hale gelir. Özellikle ilerlemiş olduğu dönemlerde hemoroid (basur) memelerinin dışarı çıkmış olması nedeniyle makat devamlı ıslak hale gelir. Makat ıslaklığı nedeniyle kaşıntı da diğer yakınmalara eklenir. Bir de hemoroidin (basur) akut dönem özellikleri vardır. İç hemoroidler (basur memeleri) dışarıya çıkar, içeriye giremez ve şişer. İçleri kanla dolar. Bu dönemde makatta büyük, şişkin bir kitle oluşur ve bu safha çok ağrılıdır.


Hemoroid (basur) hastalığı evreleri nelerdir?

Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü olarak sıraladığımız hemoroid (basur) evreleri hakkında aşağıdaki gibi özetlenebilir. “Bütün hemoroidlerin (basurların) ortak özelliği makattan kanamadır. Birinci derece hemoroidlerde (basurlarda) cerrahi tedavi önerilmez ve kabızlık giderilmeye çalışılır, sıcak suya oturma banyosu gibi çeşitli tedavilerle hastalığın ilerlemesinin durdurulması hedeflenir. İkinci derece hemoroidlerde de (basurlarda da) kanamalar görülür ancak makatın içinde şişlikler de oluşur. Üçüncü derece hemoroidler (basurlar) ıkınmayla dışarı çıkabilir ve kendiliğinden içeri girer. En son evreye gelmiş hemoroidler de (basurlarda) ıkınmayla dışarı çıkar ancak kendiliğinden içeri girmesi çoğunlukla söz konusu değildir. Dışarıda bir 'meme' görünümünde kalırlar.


Hemoroidten veya basurdan korunmak için neler yapılmalıdır?

1.    Posadan zengin bir beslenme tarzını benimsemek (meyve, sebze, baklagiller, corn flakes vb.)
2.    Tuvalette uzun zaman geçirmeme, tuvalette gazete okuma veya bulmaca çözme, aşırı ıkınma gibi alışkanlıkları terk etmek. Çocuklara tuvalete ihtiyaç duydukları anda gitmeleri ve orada uzun zaman geçirmemeleri gerektiğini öğretmek
3.    Spor ve düzenli egzersiz yapmak
4.    Ata ya da bisiklete binmek gibi sporların olumsuz etkileri olduğunu hatırlamak.


Hemoroid (basur) hastalığı tedavisi nasıldır?
 
Hastaların giderek bilinçlendiğini ve daha erken hekime başvurduğunu gözlemlemekteyiz. Gözlemlerimize göre, hastalığın seyrinde genellikle erkekler muayeneden utanma nedeni ile konunun proktoloji uzmanı olan cerraha daha geç başvurmaktalar. Hemoroid hastalığı (basur, mayasıl, babasıl) ameliyatsız veya ameliyatla tedavi edilmektedir. Tedavi yöntemleri; basit yöntemler, ağrısız yöntemler ve ameliyat şeklinde üç ana başlık altında toplanabilir. Ameliyat dışı yöntemleri: oturma banyoları (10-15 dakika süre ile sıcak su içine oturma), bazı pomadların sürülmesi veya ağızdan hemoroid (basur) hapı alınmasıdır. Doktor muayenehanesinde yapılabilecek bazı tedavi şekilleri de mevcuttur.

1.    Bipolar koagülasyon: Bu yöntemle hemoroid veya basura neden olan kan damarları yakılır.
2.    İnfrared koagülasyon: İnfrared (kırmızı ışık) adı verilen değişik dalga boyundaki lazer ışınıyla damarlar küçültülür ve hemoroid (basur) memesini söndürme temeline dayanır.
3.    Skleroterapi: makat bölgesine, kireç oluşturan bir kimyasal madde enjekte edilir. Hemoroid (basur) memesini besleyen toplar damarlarda kireç oluşumu sağlanarak, orada yeni bir damar şişmesi, çatlaması ve genişlemesi engellenir.
4.    Bantlama girişimi: Bu hanımların saçlarına taktığı toka gibi bir lastiğin anoskop denilen ve makat içine sokulan ışıklı bir alet ile lastik tokayı kaydırarak oraya yerleştirilmesi işlemidir. Böylelikle o hemoroid (basur) damarı boğulmuş olur. Hemoroid (basur) tedavisinde ağrısız yöntemlerin sonuçları ve başarısı çoğunlukla aynı, ancak özellikle bant uygulaması uygun teknikle yapılmazsa şiddetli ağrıya neden olabilir. O yüzden deneyimli ellerde yapılması gerekir.